Rayong Craft จักสานกระจูดมาบเหลาชะโอน
กว่า 200 ปีที่ชาวบ้านมาบเหลาชะโอน จ.ระยอง มีวิถีชีวิตอยู่กับภูมิปัญญาการสานกระจูดหรือกก ซึ่งเป็นพืชที่ขึ้นอยู่มากในละแวกใกล้เคียง
จากการนำกระจูดมาสานเป็นเครื่องใช้ไม้สอยในชีวิตประจำวัน พัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์กว่า 100 แบบ เพื่อตอบรับความต้องการทางตลาดทั้งในและต่างประเทศ สร้างรายได้และความภาคภูมิใจให้กับชุมชน ขณะที่ความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติ ยังเนรมิตรกระจูดให้ชาวบ้านได้ตัดมาสร้างสรรค์ผลงานแบบไม่มีหมด
ในอดีตชาวบ้านจะนำกระจูดมาสานเป็นเครื่องใช้ภายในบ้าน รวมทั้งสานเป็นเสื่อกระสอบสำหรับใส่ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร หรือเป็นภาชนะใส่เกลือ จนทำให้เป็นที่รู้จักกันมากในภาคตะวันออก กลายเป็นแหล่งรายได้ของคนในอำเภอแกลงมาจนถึงปัจจุบัน
ภูมิปัญญาการสานกระจูดตกทอดจากรุ่นสู่รุ่น เมื่อทางรัฐบาลเข้ามาส่งเสริม จึงได้รวมตัวกันเป็นกลุ่มแม่บ้านเกษตรกร “กลุ่มจักสานกระจูดมาบเหลาชะโอน” ตั้งแต่ปี 2548 โดยมี “นางสุนทรี ยิ้มเยื้อน” เป็นผู้นำ
ใครที่สนใจอยากช้อป อยากชม หรืออยากลองสานกระจูด ทางกลุ่มแม่บ้านพร้อมต้อนรับ ถือเป็นกิจกรรมการท่องเที่ยวชุมชนที่มีนักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศให้ความสนใจเป็นอย่างมาก
ครั้งนี้เราเข้ามาที่กลุ่มจักสานฯ ยังคงพบแม่บ้านที่เสร็จจากภารกิจอื่น ๆ มานั่งล้อมวงจักสานกระจูดเป็นรายได้เสริมและเพื่อให้นักท่องเที่ยวที่สนใจเข้ามาเรียนรู้ ใครมาเพื่ออุดหนุนสินค้าก็จะได้รู้ได้เห็นที่มาของการจักสานกระจูด
ขั้นตอนการจักสานกระจูด เริ่มหลังจากที่ชาวบ้านไปตัดกระจูดขนาดความยาวประมาณ 1-2 เมตรมาแล้ว ต้องนำมาคัดเส้น เลือกเส้นที่มีความสมบูรณ์ แล้วนำเส้นกระจูดมาคลุกกับดินนวลสีขาวที่ผสมน้ำ แล้วนำมาตากแดดประมาณครึ่งวัน เพื่อให้เส้นมีความเหนียวและยืดหยุ่น นับเป็นภูมิปัญญาที่น่าทึ่งของชาวบ้านเมื่อ 200 ปีที่แล้ว
หลังจากนั้นก็นำมาล้างเอาดินนวลออกไปให้สะอาด นำมาย้อมสีได้ตามต้องการ แล้วนำไปตากแดดจนแห้ง แค่นั้นยังไม่จบ ต้องนำมารีดเส้นเพื่อแบนและนิ่ม สานง่ายขึ้น
แอบสงสัยไม่ได้ว่า กว่าจะเกิดปัญญาต้องเจอและแกปัญหากันกี่ครั้ง เพราะกว่าจะรู้ว่าจะนำกระจูดสด ๆ มาใช้อย่างไร ต้องเคลือบ ต้องทุบ ต้องตากเท่าไหร่ ถึงจะทำให้สานง่ายและใช้งานได้คงทน
ไหนจะเรื่องการสานที่ขึ้นรูปด้วยการสานด้วยมือ ดูแล้วไม่ใช่เรื่องง่าย แต่เห็นแม่ ๆ ป้า ๆ เขาเหมือนปิดตาก็สานได้ นั่งกันอยู่นานกว่าจะได้ผลงานสักชิ้น เห็นราคาแล้วตกใจ งานฝีมือล้วน ๆ แต่ไม่ได้ขายแพงเกินไป แถมดีไซน์ก็ถือว่าพัฒนามามาก น่าหยิบจับเลือกใช้หลายแบบเลย
แล้วแวะไปอุดหนุนกันนะ
กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรมาบเหลาชะโอน
ต.ซากพง อ.แกลง จ.ระยอง
โทร.08 6045 3938
(จักสานบ้านกวี)
ไปเที่ยวต่อ แค่ใกล้ ๆ ในแหล่งต้นกระจูด ที่ สวนพฤกษศาสตร์ระยอง
