Tree Care Hospital ครั้งแรกที่ต้นไม้ใหญ่จะได้ตรวจสุขภาพ

สำหรับคนที่รักต้นไม้ ไม่ใช่แค่มองเห็นแล้วชื่นใจ แต่มันหมายถึงอีกชีวิตหนึ่ง ที่ต้องการการดูแลด้วยความห่วงใย

การดูแลสุขภาพเชิงป้องกัน เป็นแนวทางที่มนุษย์กำลังให้ความสำคัญ ด้วยการป้องกันไม่ให้เกิดโรคหรือปัญหาสุขภาพตั้งแต่เนิ่น ๆ เพื่อลดหรือยืดระยะเวลาในการเจ็บป่วย ซึ่งนำมาซึ่งการลดค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล และป้องกันความร้ายแรงและความสูญเสีย

ต้นไม้ใหญ่มีประโยชน์สูงในการดูดซับคาร์บอน ลดอุณหภูมิ กักเก็บน้ำ สร้างร่มเงา ปัญหาของต้นไม้ใหญ่ในปัจจุบัน คือการขาดองค์ความรู้ในการดูแลจัดการ ขณะที่ลักษณะทางธรรมชาติมีความเปลี่ยนแปลงไปมาก ทั้งไม้ใหญ่รูปแบบ “ไม้ล้อม” ซึ่งไม่มีรากแก้ว การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ (Climate Change) ที่นำมาซึ่งภัยธรรมชาติ หนึ่งในนั้นคือปริมาณลมที่พัดแรงขึ้น จนเกิดกรณี  “ต้นไม้ล้ม” ที่สร้างความสูญเสียให้กับชีวิตและทรัพย์สิน

ศูนย์สุขภาพต้นไม้ครบวงจรแห่งแรกในประเทศไทย  

แนวคิดของ Tree Care Hospital ก่อตั้งขึ้นเพื่อเป็นศูนย์กลางบริการสุขภาพต้นไม้ครบวงจรของประเทศไทย มีบทบาททั้งการตรวจสุขภาพ ฟื้นฟู รักษา ประเมินความเสี่ยง และจัดการเชิงป้องกันตามมาตรฐานสากล ตลอดจนเป็นพื้นที่ฝึกอบรมบุคลากรด้านรุกขกรรม เพื่อสร้างระบบการจัดการต้นไม้ใหญ่ในเมืองที่ยั่งยืน

โรงพยาบาลต้นไม้ เกิดขึ้นจากแนวคิดของ ประเสริฐ ธรรมมนุญกุล CEO บริษัท เข็มเหล็ก จำกัดโดยทำงานภายใต้ความร่วมมือกับ สถาบันการศึกษาและหน่วยงานวิชาการชั้นนำ อาทิ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ซึ่งให้การสนับสนุนองค์ความรู้ด้านโครงสร้าง การเจริญเติบโต และระบบรากของต้นไม้

รวมถึงความร่วมมือกับ สถาบันนวัตกรรมเทคโนโลยีไทย–ฝรั่งเศส มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ ในการประยุกต์ใช้เทคโนโลยี วิศวกรรม และการทดสอบเชิงโครงสร้าง เพื่อพัฒนานวัตกรรมและมาตรฐานการดูแลต้นไม้ให้มีความแม่นยำและเป็นระบบมากยิ่งขึ้น

นอกจากนี้ Tree Care Hospital Thailand ยังเปิดกว้างในการทำงานร่วมกับ องค์กรด้านต้นไม้และสิ่งแวดล้อมทั้งภาครัฐและเอกชน นักรุกขกรรมรับรอง (Certified Arborist) เครือข่ายนักวิจัย ตลอดจนองค์กรและภาคีที่ทำงานด้านการอนุรักษ์ต้นไม้ในเมือง เพื่อร่วมกันพัฒนาแนวทางการดูแลต้นไม้ใหญ่ การจัดการความเสี่ยง และการสร้างพื้นที่สีเขียวที่ปลอดภัยและยั่งยืนในระยะยาว

สุขภาพของต้นไม้ พยากรณ์ได้ก่อนเหตุสูญเสีย

รศ.ดร.พรเทพ เหมือนพงษ์ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านวนศาสตร์ จากคณะวนศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ อธิบายถึงธรรมชาติของต้นไม้ไว้อย่างน่าสนใจ

“ผมทำงานนี้เพราะมีเหตุการณ์คนเสียชีวิตจากต้นไม้ล้มที่แยกชิดลม อย่างที่ ม.เกษตร ในช่วงลมพัดแรงก็มีเหตุต้นไม้ใหญ่ล้ม  รุกขกรในทีมเคยถ่ายรูปต้นไม้นี้เก็บไว้ทุกวัน เพราะคิดว่ามันอาจจะล้ม ไม่นานมันก็ล้มจริง ๆ ซึ่งเรื่องเหล่านี้ เราสามารถพยากรณ์ได้ด้วยการตรวจสุขภาพของต้นไม้”

การตั้งข้อสังเกตง่าย ๆ หากมีเห็ดเกิดขึ้นบริเวณโคนของต้นไม้ คนทั่วไปอาจจะนึกถึงความอุดมสมบูรณ์ แต่ในความเป็นจริง เห็ดจะขึ้นบนไม้ที่มีความผุ มีโพรงที่เห็ดจะเข้าไปกินอาหารข้างในได้ แสดงถึงความไม่แข็งแรง หากเกิดขึ้นในตำแหน่งโคน ก็มีโอกาสสูงที่ต้นไม้จะล้ม

See Tree Scan เครื่องมือแพทย์สำหรับต้นไม้

รศ.ดร.พรเทพ อธิบายเพิ่มเติมว่า วิธีในการตรวจสุขภาพต้นไม้ ไม่ต่างจากคนมากนัก เครื่องมืออย่าง See Tree Scan จะช่วยตรวจสอบลักษณะภายในของต้นไม้ที่เราไม่สามารถมองเห็น เปรียบเสมือนการ X-ray หรือการตรวจภายใน

See Tree Scan จะสะท้อนภาพออกมาให้เห็น หากต้นไม้นั้นมีสีส้มหรือแดงปรากฏ แสดงว่ามีความผุ ยิ่งสีแดงสีส้มกินพื้นที่มาก ก็หมายถึงโอกาสที่จะโค่นล้มลงมาได้ แต่ถ้าสแกนเจอสีเขียว ก็แสดงว่าต้นไม้นั้นยังแข็งแรงดีอยู่ นอกจากจากนั้น พื้นที่ของการผุกร่อนจากสีที่ปรากฎยังสามารถคำนวณได้ถึงทิศทางการล้มของต้นไม้ ทำให้สามารถป้องกันได้เบื้องต้นด้วยการนำรั้วมากั้น เพื่อป้องกันเหตุการณ์ร้ายแรงที่อาจจะเกิดขึ้น

เครื่องมือนี้ยังช่วยบอกถึงลักษณะทางกายภาพของราก มันจะแสดงรัศมีการแผ่ของรากไม้ หากเป็นต้นไม้ที่ไม่ได้เกิดขึ้นตามธรรมชาติ หรืออยู่ในพื้นที่จำกัด เช่น ต้นไม้ตามฟุตบาทในกรุงเทพฯ ซึ่งมีการล้อมคอก เทคอนกรีต รากของมันจะถูกจำกัดอยู่ในพื้นที่เล็ก ๆ ไม่สามารถแผ่ขยายได้มาก เปรียบเสมือนนักบัลเลต์ที่ยืนบนปลายเท้า แค่โดนผลักเบา ๆ ก็ล้มลงได้อย่างง่ายดาย

ตัดแต่ง หรือ ตัดตอน

“ผมถามลูกศิษย์ว่า ถ้าจะโอนเงินให้ 1 ล้าน จะใช้พอไหม ถามไปจนถึง 100 ล้าน คำตอบก็ยังไม่พอ แต่ต้นไม้ไม่ได้เป็นเช่นนั้น ต้นไม้สร้างใบเพราะมันต้องใช้งาน หากสร้าง 100 ใบ ก็ใช้ทั้ง 100ใบ ไม่เคยสะสมไว้ที่ 101 หรือมากกว่านั้น แต่ก็ขาดไปสักใบก็ไม่ได้ ดังนั้น บาปมหันต์ของคนรักต้นไม้ คือ การเด็ดใบไม้ ไม่ต้องพูดถึงเรื่องตัดต้นไม้ หากพวกมันสื่อสารได้ มันก็จะบอกว่าเจ็บปวดแค่ไหนเมื่อถูกตัด” รศ.ดร.พรเทพ อธิบาย

การตัดแต่งต้นไม้เพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อย สอดคล้องกับวิถีของต้นไม้ที่ยังคงต้องการพุ่มใบ สามารถตรวจวิเคราะห์เพื่อวางแผนให้เกิดการตัดให้น้อยที่สุดได้

ถ้าเปรียบ See Tree Scan เป็นหมอเฉพาะทาง เครื่องสแกนจะระบุได้ว่าควรตัดแต่งกิ่งก้านใบในรูปทรงไหน เพื่อให้ประสิทธิภาพในการยืนต้นยังคงอยู่ โดยไม่จำเป็นต้องตัดทิ้งจนเหลือแค่ตอ ซึ่งลดโอกาสในการทำงานของพุ่มและใบ ที่ช่วยดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ในอากาศ รวมทั้งภาพที่สวยงาม ชื่นตา ชื่นใจ

กรณีศึกษา

ที่ผ่านมา Tree Care  Hospital ได้มีโอกาสไปตรวจสุขภาพต้นไม้ในสถาบันการศึกษาและสถานที่สำคัญในจังหวัดเชียงใหม่ ตัวอย่างเช่น ต้นสมอพิเภก ในโรงเรียนแห่งหนึ่ง ซึ่งมีอายุกว่า 100 ปี เส้นผ่าศูนย์กลางราว 3.20 เมตร ความยิ่งใหญ่ของมันอาจจะกลายเป็นความกังวลใจ กลายเป็นภาระที่ไม่รู้ว่าจะดูแลอย่างไร และจะนำมาซึ่งปัญหาหรือไม่เมื่อกรณีที่ลมพัดแรง

โรงพยาบาลต้นไม้ จึงนำทีมผู้เชี่ยวชาญในตรวจสุขภาพให้กับคุณปู่สมอพิเภกต้นนั้น ด้วยการใช้เครื่องมือ See Tree Scan ทำการตรวจวิเคราะห์ พร้อมคำแนะนำในการป้องกัน และหาแนวทางในการค้ำยันเพื่อให้เขาได้ยืนหยัดอยู่ได้อีกยาวนาน ท่ามกลางความปลอดภัยของคนใต้ร่มเงา

หนึ่งในวิธีที่จะช่วยประคับประคองต้นไม้ไว้ได้ คือ การใช้ระบบค้ำยันต้นไม้ FLexiTree ซึ่งเป็นงานวิจัยโดยผู้เชี่ยวชาญจากหลากหลายสาขา อาทิ ประเสริฐ ธรรมมนุญกุล CEO บริษัท เข็มเหล็ก จำกัด รศ.ดร.พรเทพ เหมือนพงษ์ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านวนศาสตร์ จากคณะวนศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และ ดร.นครินทร์ ศรีสุวรรณ นักวิจัย จากสถาบันนวัตกรรมเทคโนโลยีไทย–ฝรั่งเศส มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ

“ทุกคนตื่นเต้นกับการสแกนต้นไม้ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางถึง 3.20 เมตร ถือว่าหามาสแกนยากมาก และนี่คือต้นไม้สำคัญระดับประเทศ เมื่ออายุมากแล้ว การตัดทิ้งไม่ใช่วิถีทาง หากเปรียบเป็นผู้สูงอายุ เมื่อร่างกายเสื่อมถอยจนเดินได้ลำบาก ย่อมต้องใช้อุปกรณ์ช่วยพยุงให้ยืนหรือเดินได้ ต้นไม้ก็เช่นกัน ทางเข็มเหล็กมีการวิจัยและพัฒนาเรื่องนี้มานาน มีการวิเคราะห์เพื่อติดตามทิศทางการล้ม รวมทั้งหาดีไซน์เพื่อการรองรับ ค้ำยันไว้ได้ ให้เขาได้มีชีวิตอยู่ได้อีกเป็น 100 ปี”

ถามว่าเหตุใดจึงต้องใช้เทคโนโลยีในการค้ำยันต้นไม้ ใช้ไม้ยูคา (ยูคาลิปตัส) แบบที่เห็นโดยทั่วไปได้หรือไม่ จากการวิจัยในครั้งนี้ สะท้อนให้เห็นว่า ประสิทธิภาพของไม้ยูคาจะลดลงเมื่อผ่านเวลาไปเพียง 1 เดือนเท่านั้น  จึงเป็นการค้ำยัน ที่เหมือนไม่ได้ช่วยอะไรได้มาก อีกทั้งการตอกตะปูยึดเนื้อไม้กับโครงสร้างในการพยุง ทำให้ต้นไม้ได้รับความกระทบกระเทือน

การบริการของ รพ.ต้นไม้

ปัจจุบัน Tree Care Hospital ได้เปิดตัวอย่างเป็นทางการ แต่ก็ยังมีข้อจำกัดในการทำงาน เนื่องจากเครื่องมือสำคัญอย่าง See Tree Scan โดย “เข็มเหล็ก” ยังมีเพียง 1 เครื่อง ในช่วงเริ่มต้นยังต้องเดินสายดูแลสุขภาพต้นไม้ประมาณ 100 ต้น โดยนำร่องที่เชียงใหม่ ในอนาคตอันใกล้ ทางเข็มเหล็กมีแผนการเพิ่มอีก 1 เครื่องเพื่อใช้กับโรงพยาบาลต้นไม้โดยเฉพาะ

แต่นั่นก็คงไม่เพียงพอสำหรับจำนวนต้นไม้ใหญ่ที่ต้องการดูแลเป็นพิเศษ หากเปรียบเทียบกับสิงคโปร์ ประเทศเล็ก ๆ ที่ไม่มีการตัดต้นไม้ทิ้ง ที่นั่นมีรุกขกรราว 4,000 คน ทุกคนมีเครื่องมือนี้เป็นของตัวเอง

ราคาเครื่อง See Tree Scan อยู่ที่ประมาณ 1 ล้านบาท แนวทางต่อไปของ Tree Care Hospital ทางCEO เข็มเหล็ก จึงมองไกลไปถึงความร่วมมือจากหน่วยงานต่าง ๆ ที่จะเข้ามาร่วมกันขยายเส้นทางดูแลสุขภาพต้นไม้ให้มีพลังมากขึ้น ถึงเวลานั้นโรงพยาบาลต้นไม้ อาจจะปรับเป็นมูลนิธิก็เป็นได้

แนวคิดของ Tree Care Hospital ยังถือเป็นจุดริเริ่มในช่วงแรกของคนรักต้นไม้ เพื่อมองหาแนวทางที่สร้างประโยชน์และความคุ้มค่าให้กับงบประมาณที่ต้องใช้จ่ายไปกับการดูแล สามารถป้องกันความเสี่ยงและอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้น เป็นการนำความรู้ทางวิทยาศาสตร์เข้ามาบริหารจัดการ ลดการตัดโค่นต้นไม้ในเขตเมือง  สอดคล้องกับการเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้กับโลกใบนี้

ติดตามความเคลื่อนไหวและรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ Facebook: Tree Care Hospital Thailand

เกี่ยวกับ บริษัท เข็มเหล็ก จำกัด

บริษัท เข็มเหล็ก จำกัด เป็นผู้นำด้านนวัตกรรมเสาเข็มเหล็กที่ออกแบบมาเพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ลดการใช้ทรัพยากร และช่วยให้การก่อสร้างรวดเร็ว ปลอดภัย และยั่งยืน ด้วยนวัตกรรมที่ผ่านการรับรองมาตรฐานระดับสากล